Doanh thu là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến doanh thu

Doanh thu là gì? Đây là một trong những khái niệm cơ bản nhất nhưng cũng quan trọng bậc nhất trong kinh doanh. Doanh thu không chỉ là thước đo phản ánh quy mô hoạt động của doanh nghiệp, mà còn là nền tảng để tính toán hiệu quả tài chính, chiến lược bán hàng và ra quyết định đầu tư. Để tăng trưởng bền vững, việc hiểu rõ doanh thu là gì và các yếu tố ảnh hưởng đến nó là điều bắt buộc đối với mọi nhà quản trị.

1. Doanh thu là gì?

1.1. Khái niệm doanh thu

Doanh thu (Revenue) là tổng số tiền thu được từ hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ hoặc các hoạt động khác của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là con số chưa trừ bất kỳ chi phí nào và được thể hiện ở phần đầu của báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Ví dụ: Một cửa hàng bán 500 sản phẩm với giá 200.000 VNĐ/sản phẩm trong tháng 5 thì doanh thu của tháng đó là 100 triệu VNĐ.

1.2. Phân biệt doanh thu với lợi nhuận

Nhiều người hay nhầm lẫn giữa doanh thu và lợi nhuận. Thực chất, đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau:

1.3. Phân loại doanh thu

Doanh thu có thể được chia thành nhiều loại:

• Doanh thu thuần: Là doanh thu sau khi trừ đi các khoản giảm trừ như chiết khấu, hàng trả lại.

• Doanh thu hoạt động chính: Từ bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ chính.

• Doanh thu hoạt động tài chính: Từ lãi vay, đầu tư, cổ tức.

• Doanh thu bất thường: Các khoản thu không thường xuyên như bán tài sản.

2. Vai trò của doanh thu trong kinh doanh

2.1. Đo lường quy mô hoạt động

Doanh thu là chỉ số cho thấy quy mô và sức mạnh thị trường của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có doanh thu lớn thường có năng lực sản xuất – kinh doanh mạnh mẽ.

2.2. Cơ sở để tính lợi nhuận

Lợi nhuận được xác định dựa trên doanh thu. Do đó, việc gia tăng doanh thu thường là bước đầu tiên để gia tăng lợi nhuận.

2.3. Hỗ trợ ra quyết định tài chính

Các quyết định như mở rộng sản xuất, đầu tư quảng cáo, tuyển dụng nhân sự đều dựa trên tiềm năng doanh thu.

2.4. Tác động đến định giá doanh nghiệp

Khi định giá công ty để gọi vốn hay M&A, doanh thu là yếu tố được cân nhắc đầu tiên.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến doanh thu

3.1. Giá bán sản phẩm/dịch vụ

Giá bán là yếu tố trực tiếp tác động đến doanh thu. Tăng giá có thể giúp doanh thu tăng nếu nhu cầu không bị ảnh hưởng tiêu cực.

• Ví dụ: Apple thường bán sản phẩm với giá cao nhưng doanh thu vẫn tăng nhờ thương hiệu mạnh và chất lượng sản phẩm vượt trội.

3.2. Số lượng sản phẩm bán ra

Sản lượng tiêu thụ càng lớn, doanh thu càng cao. Đây là lý do nhiều doanh nghiệp tập trung vào tăng trưởng số lượng thông qua chiến dịch marketing, khuyến mãi.

3.3. Thị trường và tệp khách hàng

Thị trường mục tiêu rộng lớn và khách hàng trung thành sẽ giúp doanh nghiệp duy trì và tăng doanh thu đều đặn.

• Ví dụ: Vinamilk duy trì doanh thu cao nhờ chiếm lĩnh thị trường sữa nội địa với đa dạng phân khúc khách hàng.

3.4. Hoạt động marketing và quảng cáo

Chiến dịch marketing hiệu quả giúp thu hút khách hàng mới, gia tăng tần suất mua hàng và tăng nhận diện thương hiệu.

3.5. Chất lượng sản phẩm và dịch vụ

Khách hàng luôn sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho sản phẩm/dịch vụ chất lượng. Việc duy trì sự hài lòng của khách hàng sẽ góp phần tăng doanh thu lâu dài.

3.6. Thời điểm bán hàng

Doanh thu có thể biến động theo mùa vụ. Ví dụ, doanh thu ngành du lịch tăng mạnh vào mùa hè, còn bán lẻ tăng vào dịp Tết.

3.7. Cạnh tranh thị trường

Cạnh tranh gay gắt sẽ khiến doanh nghiệp buộc phải hạ giá, giảm doanh thu hoặc mất khách hàng vào tay đối thủ.

3.8. Mô hình kinh doanh

Mô hình B2B, B2C, D2C hay Subscription (thuê bao định kỳ) sẽ ảnh hưởng đến cách doanh thu được tạo ra và duy trì.

4. Cách tăng doanh thu hiệu quả

4.1. Đa dạng hóa sản phẩm

Cung cấp nhiều lựa chọn phù hợp với nhu cầu khách hàng sẽ mở rộng cơ hội bán hàng.

• Ví dụ: Tiki không chỉ bán sách mà còn bán điện tử, thời trang, hàng tiêu dùng để tăng doanh thu.

4.2. Mở rộng thị trường

Phát triển sang khu vực mới, mở rộng kênh phân phối sẽ tạo cơ hội tăng doanh thu.

4.3. Tăng giá hợp lý

Nếu sản phẩm mang giá trị cao, doanh nghiệp có thể điều chỉnh tăng giá mà không làm giảm nhu cầu.

4.4. Tối ưu kênh bán hàng

Tận dụng kênh online, thương mại điện tử, mạng xã hội để tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn.

4.5. Chăm sóc khách hàng

Dịch vụ hậu mãi tốt sẽ tạo khách hàng trung thành và thúc đẩy mua lại.

4.6. Upsell và Cross-sell

• Upsell: Đề xuất sản phẩm cao cấp hơn.

• Cross-sell: Gợi ý mua thêm sản phẩm liên quan.

4.7. Tăng hiệu quả đội ngũ bán hàng

Đào tạo nhân viên sale và trang bị công cụ như CRM giúp tăng tỷ lệ chốt đơn.

5. Những sai lầm phổ biến khi đánh giá doanh thu

5.1. Chỉ nhìn vào con số mà không đánh giá chất lượng doanh thu

Doanh thu tăng nhưng tỷ suất lợi nhuận giảm có thể là dấu hiệu nguy hiểm.

5.2. Bỏ qua các khoản giảm trừ

Không tính đến hàng hoàn trả, chiết khấu sẽ khiến doanh thu bị thổi phồng.

5.3. Dựa quá nhiều vào doanh thu bất thường

Nếu doanh thu chỉ tăng nhờ các khoản không thường xuyên, doanh nghiệp dễ gặp rủi ro về dòng tiền.

6. Doanh thu trong thời đại số

6.1. Vai trò của dữ liệu và phân tích

Dữ liệu giúp doanh nghiệp hiểu hành vi khách hàng, từ đó tối ưu hành trình mua hàng và tăng doanh thu.

6.2. Công nghệ hỗ trợ quản lý doanh thu

• CRM: Quản lý mối quan hệ khách hàng.

• POS: Quản lý điểm bán và giao dịch.

• ERP: Tổng thể quy trình tài chính – vận hành.

6.3. Mô hình doanh thu mới từ nền tảng số

• Freemium: Cung cấp miễn phí, thu tiền từ tính năng nâng cao.

• Subscription: Thu tiền định kỳ.

• Affiliate marketing: Doanh thu đến từ cộng tác viên hoặc đối tác.

Kết luận

Hiểu rõ doanh thu là gì và các yếu tố ảnh hưởng đến doanh thu là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và tăng trưởng bền vững. Doanh thu không chỉ là một con số tài chính mà còn là chỉ báo phản ánh năng lực tiếp cận thị trường, chất lượng sản phẩm và chiến lược kinh doanh tổng thể.

Trong bối cảnh cạnh tranh số hóa mạnh mẽ, doanh nghiệp cần linh hoạt ứng dụng công nghệ, dữ liệu và mô hình mới để tối ưu doanh thu, từ đó nâng cao vị thế trên thị trường.

Nội dung doanh thu là gì được viết bởi Học viện MIB (mib.vn) và Minh Đức Ads